Przejdź do treści

Felix Israel Falk

Koźmin Wielkopolski

imię i nazwiskoFelix Israel Falk
nazwisko rodowe
ojciecAdolf (Abraham) Falk
matkaBertha Labsap
rodzeństwo
współmałżonekKäthe Liesbeth Ollendorff
dzieci
zawód (oryginalny zapis)
zawód (polskie tłumaczenie)
data urodzenia16.11.1879
miejsce urodzeniaKoschmin / Koźmin
ofiara nazistowskich zbrodni wojennychtak
data śmierci25.10.1944
miejsce śmierciKL Auschwitz
Koźmin Wielkopolski

Miejsce zamieszkania:

  • przed 1939 rokiem: Karlsruhe (Niemcy)
  • po wybuchu wojny: Gouda (Holandia), Sophia v.d. Goudestraat, 41

Nieznane są wczesne lata życia Felixa Falka. Jego ojciec zmarł, gdy Felix miał dwa lata. Studiował na Uniwersytecie Genewskim, gdzie uzyskał doktorat i był wykładowcą literatury niemieckiej. Oprócz pracy naukowej nad językiem i literaturą jidysz publikował również (niemiecką) literaturę okolicznościową w żydowskich czasopismach. Prowadził szeroko zakrojone badania związane z literaturą żydowską oraz tworzył studia poświęcone językowi jidysz. Po dojściu nazistów do władzy w 1933 roku, związał swe życie z Holandią. W 1938 roku ukończył pisanie wielotomowego dzieła poświęconego literaturze żydowskiej, jednak nie mógł znaleźć już wydawcy.

Losy wojenne:
- 15.09.1943 - deportacja do KL Bergen-Belsen
- 27.01.1944 - transport z KL Bergen-Belsen do getta Therezienstadt
- 23.10.1944- transport z Therezienstadt do KL Auschwitz

Zamek w Barneveld, dokąd po wybuchu wojny trafił Felix Falk, był miejscem przybywania starannie wyselekcjonowanych Żydów holenderskich. Ta grupa osób została wybrana do przeżycia Holokaustu, ponieważ uznano ją za pożyteczną dla swojego narodu. W tym samym czasie prawie sto tysięcy Żydów mieszkających w Holandii zostało wypędzonych z kraju i zamordowanych przez nazistów w obozach koncentracyjnych. Grupę Żydów wybrał wysoki rangą biurokrata haski, by udzielić pomocy znajomym Żydom i ich rodzinom. Kiedy informacja wyszła na jaw, ludność żydowska w całej Holandii pisała listy, wzywając do wpisania jej na tę ekskluzywną listę. Ostatecznie grupa w Barneveld została poszerzona o setki Żydów. W skład grupy weszli wybitni pedagodzy, artyści, lekarze i naukowcy. Żydzi zostali ulokowani w zamku Barneveld, gdzie mogli zabrać swoje rzeczy. Prowadzili tam spokojne życie, powstała szkoła i odbywały się przedstawienia muzyczne. Zakładali także rodziny, co spowodowało wzrost liczby mieszkańców zamku. Również coraz dramatyczniejsza sytuacja na zewnątrz powodowała, że mimo pozornej sielanki, życie w zamku stawało się coraz trudniejsze. We wrześniu 1943 roku Żydów z zamku przeniesiono do Westerbork, nazistowskiego obozu pracy w Holandii. Był to dla nich wstrząs, ponieważ musieli opuścić luksusową rezydencja i zamieszkać w kwaterach obozowych. Niemcy zmusili ich do wzięcia udziału w wypędzaniu z obozu innych Żydów, w tym bliskich i znajomych, którzy następnie trafili do KL Auschwitz (w tym Felix Falk). Samym członkom "grupy Barneveld" nie groziła jednak deportacja. Na początku 1944 roku przeniesiono ich do getta Therezienstadt, gdzie widzieli śmierć swoich krewnych i przyjaciół. Większość z niemal 700 Żydów z tej grupy, przeżyło wojnę. Do końca życia niechętnie wracali wspomnieniami do okresu wojny. Wielu z nich mówiło, że to, w jaki sposób i w jakich warunkach przeżyli wojnę, gdy tysiące ich żydowskich rodaków ginęło w obozach, napawa ich wstydem i smutkiem.